สถาบันวิจัยประชากรและสังคม ได้พิมพ์หนังสือ "ศัพทานุกรมการวิจัยทางประชากรและสังคม" (Glossary of Terms in Population and Social Research) ครั้งแรกเมื่อปี 2547 เพื่อเผยแพร่นิยามศัพท์วิชาการในวงการวิจัยทางประชากรศาสตร์และสังคมศาสตร์ ศัพท์ที่ได้รวบรวมและพิมพ์ไว้ในหนังสือเล่มนั้นมีจำนวน 1,170 คำ ในขณะเดียวกัน สถาบันฯได้เผยแพร่นิยามศัพท์เหล่านี้ผ่านทางระบบอินเทอร์เน็ต โดยทำเป็นเว็บไซต์ชื่อ "ศัพทานุกรมการวิจัยทางประชากรและสังคม" (www.popterms.mahidol.ac.th) ตั้งแต่เว็บไซต์นี้ได้เปิดเป็นสาธารณะเมื่อปี 2547 จนถึงกลางปี 2558 มีผู้เข้ามาใช้ประโยชน์ด้วยการค้นหานิยามศัพท์จากเว็บไซต์นี้เป็นจำนวนมากกว่า 3 แสน 5 หมื่นราย
สถาบันฯเห็นความสำคัญของศัพท์วิชาการที่ถอดจากภาษาอังกฤษให้เป็นภาษาไทยและความหมายของศัพท์เหล่านั้น การวิจัยทางประชากรศาสตร์และสังคมศาสตร์ในประเทศไทยจะพัฒนาก้าวหน้าต่อไปได้ เราจำเป็นต้องอาศัยศัพท์วิชาการเหล่านี้เป็นเครื่องมือสื่อความคิดและข้อมูลความรู้ต่างๆ การสร้างศัพท์ให้เป็นภาษาไทยจะช่วยเป็นสื่อกลางระหว่างนักวิจัยทางสังคมศาสตร์ต่างสาขากัน และระหว่างนักวิจัยกับคนทั่วไป สถาบันฯ ถือว่าการเผยแพร่ข้อมูลความรู้ผ่านทางโครงการศัพทานุกรมฯ นี้เป็นภารกิจสำคัญ ตลอดระยะเวลาเกือบสิบปีที่ผ่านมา คณะทำงานนิยามศัพท์ฯได้พยายามปรับปรุงแก้ไขศัพท์บัญญัติ นิยาม และคำอธิบายศัพท์ที่ได้รวบรวมไว้แล้วให้สมบูรณ์ขึ้น ในขณะเดียวกัน คณะทำงานฯ ก็ได้รวบรวมคำศัพท์เพิ่มเติมเข้ามาอีก จนถึงกลางปี 2558 มีศัพท์ที่อยู่ในคลังข้อมูลศัพทานุกรมฯนี้เป็นจำนวน 1,295 คำ
ในขณะนี้ คณะทำงานนิยามศัพท์ฯกำลังปรับปรุงเว็บไซต์ "ศัพทานุกรมการวิจัยทางประชากรและสังคม" ที่อาจเรียกสั้นๆว่า "ศัพทานุกรม" จุดมุ่งหมายของการปรับปรุงครั้งนี้ คือเพื่อให้ผู้ใช้สามารถค้นหาความหมายของคำศัพท์ต่างๆได้ง่ายขึ้น นอกจากนั้น คณะทำงานฯกำลังพัฒนาระบบให้เว็บไซต์นี้เป็นพลวัต คือสามารถปรับปรุง แก้ไขศัพท์ที่ได้นิยามไว้แล้ว และเพิ่มเติมศัพท์ใหม่ๆ ได้ตลอดเวลา
สถาบันฯ ตั้งเป้าหมายไว้ค่อนข้างสูงว่า จะให้ศัพทานุกรมฯผ่านทางอินเทอร์เน็ตนี้เป็น "ที่พึ่ง" ของนักเรียน นักศึกษา นักวิจัย และนักวิชาการ ที่มีปัญหาเรื่องศัพท์ที่เกี่ยวข้องกับ "การวิจัย" ทาง "ประชากร" และ "สังคม" กล่าวอีกนัยหนึ่ง คือให้เว็บไซต์ศัพทานุกรมฯ นี้เป็นแหล่งอ้างอิงสำคัญในการค้นหาความหมายของศัพท์วิชาการในสาขาการวิจัยทางประชากรและสังคมของประเทศไทย
สำหรับ "ศัพทานุกรมฯ" ในรูปของหนังสือ เป็นช่องทางหนึ่งในการเผยแพร่ข้อมูลความรู้เกี่ยวกับศัพท์วิชาการในวงการวิจัยทางประชากรและสังคม อย่างไรก็ตาม สถาบันฯ มิได้มีแผนที่จะพิมพ์หนังสือของโครงการฯนี้บ่อยครั้งนัก อาจจะพิมพ์ในระยะห่างกันประมาณ 8 ปี เพื่อรายงานสถานภาพของศัพท์และคำนิยามที่ได้รวบรวมไว้ในโครงการฯ ณ ขณะเวลานั้น
|