ศัพทานุกรมการวิจัยทางประชากรและสังคม

ช่วยค้นหาศัพท์และนิยามศัพท์วิชาการในสาขาการวิจัยทางสังคมศาสตร์ ประชากรศาสตร์ และสถิติ โดยคณะทำงานนิยามศัพท์ฯ ของสถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล

คำนำบันทึกการทําศัพทานุกรมการวิจัยทางประชากรและสังคม ฉบับปี 2558บันทึกการทําศัพทานุกรมการวิจัยทางประชากรและสังคม ฉบับปี 2547

search

a | b | c | d | e | f | g | h | i | j | k | l | m | n | o | p | q | r | s | t | u | v | w | x | y | z |

| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
 

อัตราส่วนการตายปรับฐานอายุ

standardized mortality ratio (SMR)

อัตราส่วนระหว่างจำนวนตายที่เกิดขึ้นจริงของประชากรกลุ่มหนึ่งกับจำนวนตายที่คาดว่าจะเกิดขึ้น ถ้าประชากรนั้นมีอัตราตายรายอายุเช่นเดียวกับประชากรมาตรฐาน

อัตราส่วนการตายปรับฐานอายุเป็นส่วนหนึ่งระหว่างคำนวณอัตราตายปรับฐานโดยอ้อม และเขียนเป็นสมการดังนี้

 

SMR >= (Dp/Dsp x 100
  Dp คือ จำนวนตายที่เกิดขึ้นจริงของประชากร
  Dsp คือ จำนวนตายที่คาดว่าจะเกิดเมื่อประชากรนั้นมีอัตราตายรายอายุเช่นเดียวกับประชากรมาตรฐาน


อัตราส่วนการตายปรับฐานอายุ ใช้เพื่อแก้จุดอ่อนของอัตราตาย (crude death rate - CDR) ซึ่งเป็นอัตราที่ไม่ได้นำเอาโครงสร้างอายุประชากรมาใช้ในการคำนวณด้วย อัตราตายที่สูงมากของประชากรกลุ่มหนึ่ง อาจเป็นเพราะประชากรกลุ่มนั้นมีประชากรวัยสูงอายุมากก็ได้ เช่น ประเทศที่พัฒนาแล้วที่มีประชากรสูงอายุเป็นสัดส่วนที่สูง จะมีอัตราตายที่สูงเกินกว่า 10 ต่อประชากร 1,000 คนขึ้นไป ในขณะที่ประเทศกำลังพัฒนาหลายประเทศ เช่น ประเทศไทยมีอัตราตายเพียง 7 -8 ต่อประชากร 1,000 คน เท่านั้น ดังนั้นการนำเอาอัตราตายมาเปรียบเทียบกันอาจจะไม่เห็นภาพที่ชัดเจนนัก เพราะโครงสร้างอายุของประชากรมีส่วนสำคัญที่ทำให้อัตราตายผันแปรไป ถ้าต้องการขจัดอิทธิพลของโครงสร้างอายุที่มีต่ออัตราตายแล้ว ก็อาจใช้วิธีการปรับฐานอายุ ดังเช่น อัตราส่วนการตายปรับฐานอายุ หรือ ใช้อัตราตายรายอายุ (age-specific death rate -ASDR) หรือ ดัชนีวัดการตายอย่างอื่นที่ควบคุมโครงสร้างอายุของประชากรแล้ว

สูตรการคำนวณ

ศัพทานุกรมการวิจัยทางประชากรและสังคม www.popterms.mahidol.ac.th
Copyright © Institute for Population and Social Research, Mahidol University
webmaster : prwww@mahidol.ac.th
Revised: Year 2015